Kwekerijennederland.nl Copyright © Dirk Staels

Hortensia’s : de mooiste soorten Hydrangea’s en hun eigenschappen, toepassingsmogelijkheden of combinaties met andere planten….

Hortensia’s (botanische naam : Hydrangea’s ) behoren ongetwijfeld tot de meest geliefde struiken, vooral de bolhortensia’s of zogenaamde boerenhortensia’s met hun magistrale bijna overdadige bloemenpracht zijn heel populaire tuinplanten geworden . De laatste decennia hebben ook tal van andere hortensia soorten aan populariteit gewonnen, niet alleen de Hydrangea macrophylla met zijn bolvormige bloemen , maar ook hortensia’s met schermvormige bloemen (Lacecaps, Teller) , pluimhortensia’s (Hydrangea paniculata) en eikenblad Hortensia’s (Hydrangea Quercifolia) raken meer en meer geliefd bij het grote publiek.

De meeste hortensia’s bloeien niet alleen zeer lang nl. 2-3 maanden ze hebben bovendien vaak ook nog een schitterende uitbloei, er zijn soorten die reeds in mei bloeien en er zijn variëteiten Hydrangea macrophylla die tot midden november doorlopend nieuwe bloemen produceren.

Hortensia’s zijn ook zeer gegeerd voor droogboeketten en bloemschikken, de mooie herfstverkleuringen vooral van de boerenhortensia (bollen) laten zich goed combineren in herfstarrangementen of kerstschikkingen.

Hortensia’s of Hydrangea’s ?

De juiste botanische naam is Hydrangea, deze behoort sinds kort tot de familie van de Hydrangeaceae (voordien tot de steenbreekfamilie –Saxifragaceae ) , waar naast de Hydrangea of Hortensia ook nog de Schizophragma, Deutzia , Philadephus (boerenjasmijn), Dichroa febrifuga en Kyrengeshoma koreana toe behoren.

De verwarring ontstond toen de plant voor het eerst in Europa ingevoerd werd, in 1767 zou botanicus en plantenverzamelaar Philibert Commerson de hortensia’s in Chinese tuinen ontdekt hebben en mee naar Frankrijk genomen hebben, deze plant werd dan de Hortensia opuloides of ook Hortensia hortensis genoemd. Volgens een andere meer romantische theorie komt de naam Hortensia van Hortense de Beauharnais, koningin van Holland, stiefdochter van Napoleon I.

Sir Joseph Banks die in 1788 een hortensia meenam uit Japan en deze aan Kew Gardens schonk noemde de plant : Hydrangea hortensis, maar daarnaast gaf Thunberg de plant de naam : Viburnum macrophylla…de spraakverwarring was compleet. Pas in 1830 kreeg de boerenhortensia zijn botanische naam : Hydrangea macrophylla.

Hydrangea is echter in de volksmond nog niet ingeburgerd en de benaming Hortensia is nog steeds gemeengoed in het nederlandstalig grondgebied. Meer info over de geschiedenis van de Hydrangea

De mooiste soorten Hortensia’s

1. De boerenhortensia’s of bolhortensia’s (Hydrangea macrophylla – bolvormige bloemen )

De klassieker onder de hortensia’s, de bolhortensia of boerenhortensia is een Hydrangea macrophylla met bolvormige bloemen, de meeste soorten bloeien in juli en augustus, al zijn er enkele voorlopers die reeds in juni bloeien en enkele langbloeiers zoals bv. Hydrangea macrophylla ‘Holehird Purple’ die het soms tot in november uithouden. Omdat de uitbloei van de bloembollen in de herfst héél decoratief kan zijn heerst het gevoel dat de boerenhortensia’s veel langer bloeien.

2. De hortensia’s met schermvormige bloemen (Hydrangea macrophylla -lacecaps – teller )

Net als de boerenhortensia behoort deze soort tot de Hydrangea macrophylla groep, maar in tegenstelling tot de bolhortensia bloeien deze lacecaps met schermvormige bloemen (ook vaak Teller genoemd), waarbij aan de buitenrand mooie steriele randbloemen staan en aan de binnenkant de fertiele (vruchtbare) binnenbloemen.

3. De serrata hortensia’s (Hydrangea serrata )

Bijzonder sierlijke en winterharde hortensia’s waarvan het blad, mits voldoende zonne-uren mooi rood kan verkleuren, elegante schermvormige bloemen. Deze wat ondergewaardeerde soort lijkt enigzins op de ‘lacecaps’ schermvormigemacrophylla maar bloeit enkele weken eerder en blijft ook meestal 20 -30 cm lager !Bovendien zijn debladeren meestal fijner en puntiger –

4. De pluimhortensia’s (Hydrangea paniculata)

De pluimhortensia is afkomstig uit Japan en China, hij onderscheidt zich door zijn lange pluimen en zijn rechtopgaande groei in vaasvorm, de struiken bloeien bovendien op éénjarig hout en mogen in het voorjaar flink terug gesnoeid worden om compacte hortensia’s te bekomen. Bovendien zijn het ook echte zonnekloppers, die vaak over een mooie uitbloei (roze rood) beschikken.

5. De eikenblad hortensia’s (Hydrangea quercifolia)

De eikenblad hortensia beschikt zoals de naam laat vermoeden over een bijzondere bladvorm die qua silhouet aan een eikenblad doet denken. Van vrijwel alle hortensiasoorten beschikken de quercifolia’s over de mooiste herfstkleuren. De bloei lijkt enigzins op deze van de pluimhortensia. Deze soort echter niet snoeien in het voorjaar gezien de bloemen bloeien op hout van vorig jaar.

6. De klimhortensia’s (Hydrangea petiolaris)

Deze bijzondere klimmer is een absolute meerwaarde voor het begroeien van een huismuur op het noorden, als is hij ook als bodembedekker te benutten . De bloemkleur is crèmewit en in het midden groenwit, schermvormige bloemvormen. Een andere verwante klimmer is de Schizophragma hydrangeoides, de schijnhortensia die eveneens crèmewit of roze bloeit, ideaal voor begroeien van huismuren, pergola’s, oude bomen.

7. De Hydrangea arborescens

Deze Noord-Amerikaanse hortensiasoorten zijn vooral zeer populair geworden door de variëteit ‘Annabelle’, een hortensia met crèmewitte grote bolvormige bloemschermen, overdadig bloeiend en zeer winterhard, de Hydrangea aborescens doet het zowel goed in de schaduw als in de volle zon.

8. De Fluweel hortensia of Hydrangea aspera

De Hydrangea aspera of fuweelhortensia is een botanische soort hortensia’s die van nature afkomstig zijn uit Zuid-Oost Azie (Himalaya- N.W India- Indonesie- Java- Sumatra), vaak groeien ze in wouden op de berghellingen tot wel 1700m hoogte.

De diverse hortensia soorten van deze groep kenmerken zich door hun grote groene groene bladeren die grijsviltig zijn onderaan en behaard lijken. Het zijn imposante verschijningen met mooie schermvormige bloemen die een elegant spel van licht en donker tussen de steriele randbloemen en fertiele binnenbloemen orchestreren. Deze soort beschikt over enkele botanische juweeltjes (‘Kawakami’, ‘Nepal Beauty’, ‘Anthony Bullivant’, ‘Mauvette’ enz…): voor meer info – klik hier

9. De Hydrangea heteromalla

De Hydrangea heteromalla is afkomstig uit China (Himalaya gebied), in zijn regio van oorsprong wordt deze hortensia soort soms 6m hoog, ook bij ons halen bepaalde variëteiten wel 3 tot 4m hoogte. De soort zou verwant zijn aan de pluimhortensia, de struik betovert vooral door de bladeren en de rode stengels en takken, de meeste soorten prefereren een koele en lichte standplaats géén volle zon (verbranding bladeren) . Voor meer info- klik hier

10. De Hydrangea Involucrata

De hydrangea involucrata is een buitenbeentje onder de hortensia’s , met pioenachtige bloemen, ronde knop die eerst opengaat dan het bloemscherm, een sensatie voor echte hortensia liefhebbers. Sommige variëteiten zijn niet 100% winterhard en behoeven wat bescherming, maar er zitten echte botanische juweeltjes tussen