IRIS SOORTEN , foto’s en info

MOOIE TUINEN .BE

tal van schitterende tuinen in binnen -en buitenland zetten ieder jaar hun deuren op voor de bezoekers

meer informatie

Het geslacht Iris omvat niet minder dan 300 soorten Èn een veelvoud aan tuincultivars en kruisingen . De iris behoort tot de familie van lisachtigen ( Iridaceae) waaronder ook de tulp, ui, hyacinth, sanseviera en AloÎ resorteren. Alle irissen zijn afkomstig van het Noordelijk halfrond , ten zuiden van de kreeftskeerkring vinden we geen irissen in het wild.

Kenmerken :

De bladeren zijn meestal zwaardvormig en waaiervormig gerangschikt, de kleur is grijsgroen tot donkergroen en soms gevlekt. De bloemen staan aan lange stelen en zijn ware juweeltjes die wel een kruising lijken van een orchidee en een lelie. Bij het opengaan van de bloemknoppen vallen eerst de 3 buitenste kroonblaadjes naar beneden en blijven de 3 binnenste rechtop staan ( fleur de lis patroon) , sommige soorten vertonen op de onderste kelblaadjes draden , ook wel een baard genaamd , dit noemen we dan de baardirissen.

De functie van deze baard is de insecten naar de honingklieren van de bloem te leiden. Je treft bloemen in alle kleuren behalve zuiver rood aan .

Soorten en indeling

Een opsomming en omschrijving geven van de meer dan 300 soorten (species) en duizenden cultivars is quasi onmogelijk , we beperken ons tot de veel in tuinen , arboreta of op kwekerijen voorkomende soorten en cultivars , wie meer wenst te ontdekken kan op volgende link terecht : database van SIGNA (Species Iris group of Norht America )

Het geslacht wordt meestal ingedeeld volgens zijn wortelvorm

Irissen met wortelstok (zoals o.a I.pumila , Iris germanica, I. foetidissima )

Irissen met gewone wortels (I. sibirica, I.ensata, Iris pseudacorus ..)

Irissen die groeien vanuit een bol (Iris reticulata, I. Xiphium , Iris hollandica, Iris hispanica, ..)

De voor de tuin meest courante soorten (species) zijn :

Iris ensata = Iris kaempheri ( Japanse iris ) – groeit ook in ondiep water, verdraagt geen droge hitte, donkergroen lintvormig, grasachtig blad, breder dan bij Iris sibirica, bloeit in de vroege zomer met tot 20cm grote bloemen (enkel en dubbelbloemig) Goed winterhard ( usda zone 5-8b), standplaats in volle zon, niet te droge grond. Hoogte: 0,8-0,9m , Breedte : 0,8-1m

Iris germanica (baardiris, blauwe lis, duitse lis ) : deze zomeriris is waarschijnlijk afkomstig uit het middelandse zeegebied, kenmerkend is de baard op de onderste kroonbladeren, deze lijnen tonen de insecten ( hommels) de weg naar de honingklieren, bloeit in mei en juni , standplaats in volle zon in een goed doorlaatbare grond. Goed winterhard usda 5-9. Hoogte : 0,6-1m, Breedte 0,4- 0,6m.

Iris japonica = Iris chinensis , Iris fimbriata : De japanse iris is vlezig gesteeld en komt voor in Centraal China en Japan, het blad is donkergroen glanzend en staat waaiervormig, bloeit in de lente met zacht lavendelkleurige bloemen met gekrulde, gerafelde rand en oranje tekening. Vraagt beschutte, vochtige standplaats in de halfschaduw, matig winterhard ( usda 8-10) Hoogte : 0,5-0,8m , Breedte : 0,45- 0,6m. (verdraagt ondiep water in de zomer – niet in winter !)

Iris laevigata ( Japanse blauwe lis, wateriris) – oeverplant , moerasplant , bloeit in juli en augustus met paarsblauwe en mauve-witte bloemen aan lange bloemstengels. Hoogte : 0,7-1,5m, Breedte : 1-1,5m , standplaats bij moerasgebieden en vijvers (diepte 0–0,20m) Goed winterhard : usda 3-9

Iris pallida = Iris glauca, I. odoratissima ( Dalmatische Iris ) , baardloze, vlezig gesteelde iris uit de Alpen met stug blauwgroen, zwaardvormig blad, bloeit in juni en juli met grote geurende paarsblauwe bloemen. Houdt van een standplaats in volle zon en een niet te droge tot vochtige grond, kan in de zomer ook in de moeraszone van een vijver. Hoogte : 0,9-1m – Breedte : 0,3-0,4m, goed winterharde plant ( usda zone 5-9)

Iris pseudacorus ( gele lis) – robuuste inheemse iris,woekeraar, groeit in moeras en ondiepe zones van waterwegen, beken, vijvers met stilstaand tot zacht stromend, zoet water. Bloeit van mei tot juli met grote heldergele bloemen met bruine tekening. Houdt van een standplaats in volle zon , kan in ondiep water 0 –40cm. Goed winterhard ( usda 6-10)Hoogte: 1-1,5m , Breedte: 1,5 -2m.

Iris pumila : rotstuiniris, mini-baardiris afkomstig uit het Oeralgebergte in Oost-Europa, bloeit in de lente met alleenstaande, geurende blauwe, blauwpaarse, gele bloempjes. Hoogte en Breedte : 0,1- 0,3m Goed winterhard ( usda 5-10)

Iris sibirica ( siberische lis) , iris van Eurazische afkomst, rhizomateus en baardloos, heeft meestal een dun, licht tot middengroen grasachtig blad en paarsblauwe bloemen in mei en juni. Hoogte : 0,5- 1m , Breedte : 0,3-0,6m , verlangt een zonnige standplaats in een goed doorlaatbare grond, veel gebruikt langs de vijverrand, mag echter niet permanent met de voeten in het water staan. Zeer goed winterhard usda zone 4-9

Tuincultivars – kruisingen :worden meestal ingedeeld als gebaarde dwergkruisingen , gemiddeld gebaarde kruisingen, hoge gebaarde kruisingen, Californische kruisingen , kruisingen uit Louisiana, Siberische kruisingen , Spuriakruisingen…, meer info en fotomateriaal vindt u ook op de site van de S.F.I.B ( Société Française des Iris et plantes bulbeuses )

De roos is ongetwijfeld de koningin der bloemen, er bestaan rozen voor elke toepassing – meer info over rozen

Hortensia’s vragen bijzonder weinig onderhoud en geven maandenlang bloemenpracht, meer info over alle soorten

Iris ‘Innocent Star‘ , rhizomateuse, gebaarde Iris, vaste plant met rechtopstaande , zwaardvormige bladeren, goed geurende roodpaarse bloemen met geelwitte baard. Stanplaats : volle zon , goed winterhard.

Iris ‘Broadleigh Rose’‘ ,Californische kruising (PCH = Pacific Coast Hybrid ) bloeit van april tot begin juni met geurende roze tot zalmrose bloemen met een gele tekening, Hoogte : 0,5m , redelijk winterhard : usda zone 7b-10, standplaats: volle zon, halfschaduw.

Iris germanica ‘English Cottage’ – baardiris met rechtopstaande blauwgroene bladeren, bloeit in mei en juni met geurende, zuiverwitte bloemen. Hoogte : 0,8-1m , Breedte : 0,3-0,6m , goed winterhard , standplaats : volle zon

Iris germanica ‘Bayberry Candle’ , hoogopgaande gebaarde iris , bloeit van mei tot juni met naar geturfde wiskey geurende zacht groengele bloemen met een goudgele baard. Hoogte : 0,8-0,9m , goed winterhard.

Iris germanica ‘Babbling Brook'(Keppel 1965) hoogopgaande gebaarde iris , bloeit van mei tot juni met zacht blauwe bloemen met een gegolfde rand en lichtgelige baard . Hoogte : 0,8-0,9m , goed winterhard.

Iris germanica ‘Beverly Sills’ ( Hager 1978) middelgrote gebaarde iris bloeit in mei en juni met lichtroze tot zalmroze geurende bloemen. Hoogte : 0,7-0,8m.

Iris germanica ‘Rajah Brook'( 1944 – kweker Norton) , herbloeiende baardiris, bloeit in mei en juni met geelroodbruine , geurende bloemen . Hoogte : 1m

Iris germanica’ Al Segno’ ( 1975 Smith ) , hoogopgaande iris, bloeit van mei tot augustus met blauwpaarse tot diepvioletkleurige naar viooltjes geurende bloemen.

Hoogte : 0,8-1m , Breedte 0,3m – Goed winterhard.

Iris germanica ‘Christal Glitters’ (Schreiner 1985) hoogopgaande gebaarde iris , bloeit van mei tot juni met licht geurende, zacht perzikkleurige bloemen met een goudgele tot bijna oranjegele baard. Hoogte : 0,8-0,9m , goed winterhard.

Iris germanica ‘Codicil’ (Innerst 1984 ) , middelhoge gebaarde iris, bloeit van mei tot begin juni met lichtblauwe tot lavendelblauwe bloemen met een donkerder blauwe baard.

Hoogte : 0,8m – Goed winterhard.

Iris germanica ‘Holy Night’ ‘ ( 1983 – Mohr) , middelhoge gebaarde Iris , bloeit van mei tot juni met geurende, diep purperblauwe bloemen met een opvallende blauwe baard. Hoogte : 0,9m

Iris germanica ‘Echo de France’ ( 1984 Anfosso) , middelhoge baardiris met een witte standaard en gele lippen en baard. De bloemen zijn geurend en herbloei komt vaak voor. Bloeit van mei tot begin juni met oranjegele bloemen. Hoogte : 0,8-0,9m

Iris germanica ‘Flaming Dragon’

Iris germanica ? ‘Habit’ , gebaarde iris

Iris germanica ‘Mauri Magic’

Iris germanica ‘Melbraek’

Iris germanica ‘Mary Frances’

Iris germanica ‘Peach Jam’

Iris germanica ‘Princesse Caroline de Monaco’

Iris germanica Rare Quality”, tuinhybride Schreiner 1999

Iris germanica ‘Song of Norway’ hoogte 80cm witblauwe bloem

Iris germanica ‘Sultry Mood’ lilapaarse bloemen , hoogte 80cm

Iris germanica ‘Swing town’

Iris germanica ‘Thornbird’ mosterdgele bloem met roodbruine tekening hoogte 80cm

Iris germanica ‘Tulipfestival’ witgele bloemen , hoogte 60cm

Iris x germanica ‘Slovak Prince’

Iris douglassiana

Iris ensata ‘Rose Queen’ , japanse iris

Iris histrioides, dwergirisje, orchisiris

Iris intermedia ‘Bel Azur’

Iris intermediate ‘Curlew’ geelwitte bloemen , hoogte 60cm

Iris sibirica (Siberische iris)

Iris pseudoacorus ( Gele lis)

Iris sibirica ‘Ruffled Velvet’

Iris sibirica ‘Slovak Prince’

Iris reichenbachii

Iris sibirica ‘Snow Queen’ is een hoogopgaande, baardloze irisdie bloeit van mei tot eind juni met zuiverwitte lisachtige bloemen en een goudgele keel. Hoogte : 0,8-1m , Breedte : 0,3-0,7m , zeer goed winterhard usda zone 3-9

Iris reticulata ‘Katharine Hodgkin’

Iris x innominata , californische iris hybride , ook wel Pacific Coast irissen genaamd.

Agapanthus – kaapse lelie, liefdesbloem, de zwaardvormige, grasachtige bladeren combineren mooi met deze van de Iris . Over te houden mits enige winterbescherming aan te brengen, zeer goede bijenplant

Achillea millefolium ( Duizendblad) sterke (soms kortlevende)planten die bloeien met platte schermen op stevige stengels, hoogte varieert tussen de 35 – 100 cm. Vele soorten duizendblad hebben een aromatisch gevederd blad. Goede zomerbloeiers.

Aquilegia ( Akelei ) gemakkelijke tuinplanten en typische bosrandplanten, ze behoren tot de ranonkelfamilie en hebben vaak mooie knikkende bloemen. Standplaats bij voorkeur in de halfschaduw in goede humusrijke ,licht kalkhoudende grond..zaaien zich meestal goed uit.

Geum ( nagelkruid) , overblijvende vaste planten die houden van een standplaats in volle zon of halfschaduw

Hosta ( Funkia, Hartslelie) , schitterende bladplanten voor de halfschaduw of schaduw. Lekkernij voor de slakken , bescherm ze met een koperdraad, gebroken schelpen , schoteltje met bier of indien niet anders kan met slakkenkorrels.

Lupinus ( Lupine ) , door sommigen als ouderwets bestempelde eenjarige of kortlevende vaste planten , maar hebben een zeer decoratieve bloeiwijze